Trabzon hurması, Diospyros kaki olarak bilinen bir meyvenin Türkçe ismidir. İncirgiller familyasına ait olan Trabzon hurması, Doğu Asya kökenli bir bitkidir. Türkiye’de en çok Trabzon ve Rize illerinde yetiştirilir.
Trabzon hurması, yuvarlak veya oval bir şekle sahiptir. Kabuğu ince ve parlak, eti ise sarı veya turuncu renktedir. Tadı olgunlaştıkça değişir. Olgunlaşmadan önce ekşi bir tada sahipken, olgunlaştıktan sonra tatlı bir tada kavuşur.
Trabzon hurması, taze olarak tüketilebilir. Ayrıca kurutularak, reçel, marmelat, pestil gibi ürünlerde kullanılabilir.
Trabzon Hurması Ağacı Nasıl Yetiştirilir?
Trabzon hurması ağacı, ılıman iklimlerde yetişen bir ağaçtır. Tohumdan veya aşıyla çoğaltılabilir.
Tohumdan Trabzon hurması ağacı yetiştirmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Olgun bir Trabzon hurması meyvesinin çekirdeğini çıkarın.
- Çekirdeği ılık suda 24 saat bekletin.
- Çekirdeği torf bakımından zengin bir toprak karışımına ekerek, 5 cm derinliğe gömün.
- Toprak karışımını hafifçe bastırın.
- Saksıyı güneş alan bir yere yerleştirin.
- Toprak kurudukça sulayın.
Aşılama yoluyla Trabzon hurması ağacı yetiştirmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Anaç ve kalem ağaçlarının uyumlu olduğundan emin olun.
- Anaç ağaçta, aşı yapılacak yerin altındaki kabuğu 45 derecelik açıyla kesin.
- Kalem ağacından bir parça kesin.
- Kesilen kalemi anaç ağacın kesik kısmına yerleştirin.
- Kalemi anaç ağaca bağlamak için aşı bandı veya tülbent kullanın.
- Aşılanan ağacı güneş alan bir yere yerleştirin.
Trabzon hurması ağacı bakımı için şu noktalara dikkat edilmelidir:
- Trabzon hurması ağacı, ılıman iklimlerde yetişir. Soğuk iklimlerde, ağaç dondan zarar görebilir.
- Trabzon hurması ağacı, güneş ışığını sever. Ağacı güneş alan bir yere yerleştirin.
- Trabzon hurması ağacı, düzenli sulanmalıdır. Toprağın kurumasına izin vermeyin.
- Trabzon hurması ağacı, gübrelemeye ihtiyaç duyar. İlkbahar ve yaz aylarında, ağaca gübre verin.
- Trabzon hurması ağacı, budama gerektirir. Ağacın şeklini vermek ve meyve verimini artırmak için budama yapın.
Trabzon hurması ağacı meyve verme süresi, çeşidine göre değişir. Bazı çeşitler 3-4 yıl içinde meyve vermeye başlarken, bazı çeşitler 5-6 yıl içinde meyve vermeye başlar.
Trabzon hurması ağacı, 100 yıla kadar yaşayabilir.
Trabzon Hurması Nasıl Kurutulur?
Trabzon hurması, taze olarak tüketilebileceği gibi kurutularak da tüketilebilir. Kurutulmuş Trabzon hurması, tatlılarda, pastalarda ve kahvaltılık ürünlerde kullanılabilir.
Trabzon hurması kurutmanın iki farklı yolu vardır:
Güneşte kurutma: Bu yöntem, en geleneksel yöntemdir. Olgunlaşmamış Trabzon hurmaları, saplarından birer birer ayrılarak, iplere dizilir. İplere dizilmiş Trabzon hurmaları, bol güneş alan bir yere asılır. Hurmalar, yaklaşık 1 ay içinde kurur.
Fırında kurutma: Bu yöntem, daha hızlıdır. Olgunlaşmamış Trabzon hurmaları, ince ince dilimlenir. Dilimlenmiş Trabzon hurmaları, fırın tepsisine dizilir. Fırın, 100 dereceye ayarlanır ve fırın kapağı aralık bırakılır. Hurmalar, yaklaşık 10-12 saat içinde kurur.
Trabzon Hurması Kurutma Püf Noktaları:
- Trabzon hurması kurutmak için, olgunlaşmamış Trabzon hurmaları kullanılmalıdır. Olgunlaşmış Trabzon hurmaları, kurutulduğunda sertleşebilir.
- Trabzon hurmaları, saplarından birer birer ayrılarak kurutulmalıdır. Bu şekilde, hurmalar daha eşit şekilde kurur.
- Trabzon hurmaları, bol güneş alan bir yere asılmalıdır. Bu şekilde, hurmalar daha hızlı ve daha iyi kurur.
- Fırında kurutulan Trabzon hurmaları, fırının kapağı aralık bırakılarak kurutulmalıdır. Bu şekilde, hurmalar daha yumuşak olur.
Trabzon Hurmasının Faydaları Nelerdir?
Trabzon hurması, vitamin ve mineral açısından zengin bir meyvedir. A, C, E vitaminleri, potasyum, kalsiyum, demir gibi mineraller içerir.
Trabzon hurmasının faydaları şunlardır:
- Kalp sağlığını korur. Yüksek potasyum içeriği sayesinde kan basıncını düşürerek kalp sağlığını korur.
- Kolesterol seviyesini düşürür. İçerdiği lifler sayesinde kötü kolesterolü (LDL) düşürerek iyi kolesterolü (HDL) yükseltir.
- Sindirim sistemini düzenler. İçerdiği lif sayesinde sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
- Kabızlık giderir. Lif içeriği sayesinde kabızlığı gidermeye yardımcı olur.
- Kan şekerini dengeler. İnsülin üretimini artırarak kan şekerini dengeler.
- Antioksidan içeriği sayesinde hücreleri serbest radikallerin zararlarından korur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir. Vitamin ve mineral içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir.
Trabzon Hurmasının Zararları Nelerdir?
Trabzon hurması, genel olarak güvenli bir meyvedir. Ancak bazı durumlarda, Trabzon hurması tüketimi bazı zararlara yol açabilir.
Trabzon hurması’nın zararları şunlardır:
- Şeker hastaları için zararlı olabilir. Trabzon hurması, yüksek şeker içeriğine sahip olduğundan, şeker hastalarının kan şekerini kontrol altında tutmak için tüketmeden önce doktorlarına danışmaları gerekir.
- Aşırı tüketimi kilo alımına neden olabilir. Trabzon hurması, yüksek kalori içeriğine sahip olduğundan, aşırı tüketimi kilo alımına neden olabilir.
- Alerjiye neden olabilir. Trabzon hurması, bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle, Trabzon hurması tüketmeden önce alerji testi yaptırmak önemlidir.
Trabzon hurması’nın aşırı tüketimi aşağıdakilere yol açabilir:
- Kan şekeri seviyesinin yükselmesi
- Kilo alımı
- Bazı kişilerde alerjik reaksiyonlar
Hamile Kadınlar İçin Trabzon Hurmasının Faydaları Nelerdir?
Trabzon hurması, hamile kadınlar için güvenli bir meyvedir. A, C, E vitaminleri, potasyum, kalsiyum, demir gibi mineraller açısından zengindir. Bu besin maddeleri, hamilelik döneminde anne ve bebeğin sağlığı için önemlidir.
Trabzon hurmasının hamile kadınlar için faydaları şunlardır:
- Kabızlığı gidermeye yardımcı olur.
- Kan şekerini dengeler.
- Demir eksikliğini gidermeye yardımcı olur.
- Kalsiyum eksikliğini gidermeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Trabzon hurması, hamile kadınlar tarafından günde 2-3 adet tüketilebilir. Ancak aşırı tüketimi, kilo alımına neden olabilir. Bu nedenle, Trabzon hurması tüketimi kontrollü olmalıdır.
Trabzon Hurmasının Çeşitleri
Trabzon hurması, birçok farklı çeşide sahiptir. Türkiye’de en çok yetiştirilen Trabzon hurması çeşitleri şunlardır:
- Şekerpare: En yaygın Trabzon hurması çeşididir. Olgunlaştıktan sonra tatlı bir tada sahiptir.
- Erkenci: Şekerpare’den daha erken olgunlaşan bir çeşittir.
- Hasanbey: Şekerpare’ye benzer bir tada sahiptir.
- Hurmaşahin: Küçük ve oval bir şekle sahiptir.
- Cennet hurması: Olgunlaşmadan önce ekşi bir tada sahiptir. Olgunlaştıktan sonra tatlı bir tada kavuşur.
Trabzon hurması çeşitleri, meyvenin olgunlaşma zamanına, tadına, şekline ve büyüklüğüne göre sınıflandırılabilir.
Olgunlaşma zamanına göre Trabzon hurması çeşitleri şunlardır:
- Erkenci: Ekim ayı başında olgunlaşır.
- Orta mevsim: Ekim ayı ortalarında olgunlaşır.
- Geççi: Kasım ayı başlarında olgunlaşır.
Tada göre Trabzon hurması çeşitleri şunlardır:
- Tatlı: Şekerpare, Hasanbey, Erkenci, Fuyu
- Ekşi: Hachiya, Rojo Brillante
Şekle göre Trabzon hurması çeşitleri şunlardır:
- Yuvarlak: Şekerpare, Hasanbey, Erkenci
- Oval: Hachiya, Rojo Brillante
- Konik: Fuyu
Büyüklüğe göre Trabzon hurması çeşitleri şunlardır:
- Küçük: Hurmaşahin
- Orta: Şekerpare, Hasanbey, Erkenci
- Büyük: Hachiya, Rojo Brillante, Fuyu
Trabzon Hurmasının Besin Değerleri
Trabzon hurması, vitamin ve mineral açısından zengin bir meyvedir. 100 gram Trabzon hurması, aşağıdaki besin değerlerini içerir:
- Kalori: 73
- Karbonhidrat: 15.06 gram
- Lif: 5.06 gram
- Protein: 0.39 gram
- Yağ: 0.08 gram
- Vitamin A: 153 IU
- Vitamin C: 7.0 mg
- Potasyum: 177 mg
- Kalsiyum: 12 mg
- Demir: 0.1 mg